در این جستار براساس نقد اسطوره شناختی به بررسی نمادینگی عناصر متضاد چهارگانه در اساطیر، به ویژه اسطوره های خاک و باد و مشاهدة تبلور آن در شاهنامة فردوسی پرداخته ایم. تجسم ضدیت جوهری و وحدت نهایی میان عناصر متضاد، از فرافکنی محتویات ناخودآگاه در موضوعات بیرونی، در جهت غلبه بر طبیعت منتج شده است که در این میان، هر آخشیج صاحب نقش هایی شده است که در اساطیر جهان، ازجمله شاهنامه عمومیت دارد. در اس...

تحلیل اسطورة آفرینش در منطق‌الطیر عطار چکیده اسطورة آفرینش یکی از مضامین محوری اساطیر جهان را تشکیل می‌دهد. این پژوهش بر آن است تا نمادهای بکار رفته در منطق‌الطیر را به عنوان یک اثر نمادین با اسطورة آفرینش مورد تحلیل قرار دهد. مطابق نتایج پژوهش، عطار در یک فضاسازی آگاهانه از بیت آغازین با توصیف آفرینش الهی به طور مبسوط داستان آفرینش کیهان را مطرح نموده است. وی با کمک انگاره‌هایی ماندالایی (نماد...

ضحّاکمحوری­ترین موجود اهریمنی شاهنامه و معادل اژی دهاک اوستایی و اژدهای سه ­سر هند و ایرانی است که یکی از بارزترین موجودات زیان کار در نوشته های مزدیسنا بشمار می­رود. تفسیرهایی متعدّد از اسطورة ضحّاک انجام شده است که با توجّه به تازی بودن ضحّاک در شاهنامه و یک سان پنداشتن دشت سواران نیزه­گذار با صحاری عربستان، برخی از تفسیرها اسطورة ضحّاک را یادمانی از پیکارهای مهاجران با تیره­های سامی­نژاد چون آشوری...

در چند دهه اخیر توجه به توفان های گردوغبار با توجه به تأثیر آن بر تابش امواج کوتاه و بلند نور خورشید و نقشی که در تغییر اقلیم ایفا می کند، بیش از پیش شده است. همان طور که مشهود است، در سال های اخیر کشور ایران به خصوص مناطق غربی و جنوب غربی آن گریبان گیر پدیده ی گردوغبار است. با توجه به اهمیت این پدیده و نقش آن بر فعالیت های انسان، در این تحقیق به پیش بینی وقوع توفان های گردوغبار در شهر سنندج با...

ضحّاکمحوری­ترین موجود اهریمنی شاهنامه و معادل اژی‌دهاک اوستایی و اژدهای سه ­سر هند و ایرانی است که یکی از بارزترین موجودات زیان‌کار در نوشته‌های مزدیسنا بشمار می­رود. تفسیرهایی متعدّد از اسطورة ضحّاک انجام شده است که با توجّه به تازی بودن ضحّاک در شاهنامه و یک‌سان پنداشتن دشت سواران نیزه­گذار با صحاری عربستان، برخی از تفسیرها اسطورة ضحّاک را یادمانی از پیکارهای مهاجران با تیره­های سامی­نژاد چون آشوری...

توفان حاره­ای از مهم ترین مخاطرات جوی است که سواحل مناطق جنوبی ایران را تهدید می کند. شناخت این مخاطرات و آگاهی از زمان حدوث آن می­تواند در مدیریت مخاطرات ناشی از آن مهم باشد. هدف این پژوهش واکاوی سازوکار و مخاطرات توفان حاره­ای نیلوفر است که در دریای عرب شکل گرفت. داده­های جوی شامل فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلفه های مداری و نصف النهاری باد، سرعت قائم، نم ویژه، انرژی پتانسیل در دسترس ...

توفان ها یکی از پدیده های مخرب اقلیمی در سطح جهان محسوب می شوند که هر ساله خسارات بسیار زیادی را بر بخش های مختلف اعم از کشاورزی، اقتصادی، تاسیسات شهری، روستایی و ... در مناطق مختلف جهان بر جای می گذارند. منطقه سیستان با مساحتی حدود 15197 کیلومتر مربع (معادل 1/8 مساحت استان) در جنوب شرق ایران و شمال استان سیستان و بلوچستان واقع گردیده است. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی و همچنین ویژگی های...

اسطوره ها به عنوان نظامی بینامتنی در تولید آثار ادبی، مخصوصاً رمان، نقش بزرگی ایفا می کنند. دو رمان سووشون و کلیدر در بحران دهۀ چهل و پنجاه بر پایۀ اسطوره های آیینی و چرخه ای باروری (مرگ و باززایی) بازآفرینی شده اند. این مقاله تلاش می کند با استفاده از شیوۀ تحلیل ساختاری، کنش ها و مفاهیم بنیادین اسطوره های باروری را در لایه های پنهان این دو رمان بررسی، و عوامل تجسم نشانه ها و نمادهای آنها را تحل...

یکی از اساطیر قدیمی بشری داستان توفان است. این اسطوره از سرآغاز پیدایش خود تاکنون توجه هنرمندان را در فرهنگ‌های مختلف به خود جلب کرده است. در اکثر قریب به اتفاق تصاویر مرتبط با توفان، بانویی در میان سرنشینان کشتی به چشم می‌خورد که شخصیت و حضور او در هاله‌ای از ابهام است. این پرسش که هویت بانوی نشسته بر کشتی نوح(ع) چیست مسئله‌ای است که نگارندگان تلاش دارند با مطالعات اسنادی و تطبیق 29 تصویر از ف...

این مقاله به تحلیل و بررسی شخصیت های تاریخی، مذهبی، و حوادثی می پردازد که به هر طریقی در شعر ادونیس تجلی گاه اسطورة ققنوس شده اند، و بیانگر تجدد و رستاخیز دوبارة بعد از مرگ و نابودی هستند. این مفاهیم به صورتی رمزگونه مصداق واقعیات جوامع عربی است. ادونیس پیوسته این جامعه را در گرداب عقب افتادگی و سکون و مرگ مطلق می بیند و در تلاش است تا با یاری ققنوس که نماد هر انسان انقلابی و تجددخواه است، به د...